Có nhiều bạn muốn tự làm cho mình hồ thủy sinh nho nhỏ “Made by me” nhưng chưa chắc chắn nên bắt đầu từ đâu. Bài viết này hướng dẫn các bạn làm bể thủy sinh, mình xin dành tặng cho các bạn mới chơi, hy vọng các bạn sẽ thành công với thú vui nuôi cá chăm cây tao nhã này.

Bể thủy sinh có nhiều loại, nhiều phong cách và cách chơi. Khi có đam mê các
bạn sẽ tìm hiểu dần. Nên nhớ là mình set hồ cho chính mình ngắm hằng ngày nên
cần làm cho mình thấy đẹp là quan trọng nhất. Thêm nữa là cái sự hoàn hảo nó
luôn hiện diện, ngay cả trong những hồ đầu tay các bạn làm, đừng cố tìm kiếm sự
hoàn hảo ở những nơi xa vời
1. Định hình phong cách cho hồ thủy của bạn
– Như mình đã nói, hồ
thủy sinh rất đa dạng, bạn suy nghĩ và lên google tìm hình hồ đẹp xem mình
thích làm 1 hồ như thế nào. Một số bạn thích hồ bonsai đơn giản, 1 số thích
chơi rêu, ráy, dương xĩ, 1 số lại thích hồ cây phong cách Hà Lan, 1 số lại
thích chơi lũa, đá…
– Khi định hình được phong cách cho bể thủy sinh, bạn sẽ dễ dàng biết mình phải
làm gì. Hãy qua bước 2
2. Chọn bể thủy sinh, tự cắt kính dán hay mua bể làm sẵn?
Kích thước hồ thủy
sinh phụ thuộc vào:
– Sở thích của bạn
– Số tiền bạn có thể dành làm hồ
– Chổ để hồ rộng ra sao (nên chọn nơi để hồ có nhiều người quan sát, chiêm
ngưỡng, chổ chính bạn thấy và chăm sóc hằng ngày, nếu nhà có trẻ em thì cũng
nên suy xét kĩ, né những nơi có nhiều ánh sáng trực tiếp để tránh rêu hại)
– Cẩn thận cầu thang, nhiều bạn dán hồ xong không khiêng lên cầu thang được
phải thanh lý
– Một số bạn chơi phong thủy, họ quan tâm đến size hồ
– Các bạn nên dán decal đen hoặc trắng ở mặt sau hồ để tạo chiều sâu, nhưng 1
số trường hợp muốn cho mọi người xem hết 4 mặt hồ thì không cần dán.
Một số gợi ý về kích cỡ hồ thủy sinh:
Hồ chơi thủy sinh thường không có kiềng, không có thủy mài, được mài cạnh bằng
vi tính, dán dấu keo rất thẫm mĩ. Nó giống như 1 khối nước nằm giữa nhà, những
size thông dụng:


– Hồ cubic 40 (dài
40cm, rộng 40cm, cao 40cm): tổng quan đẹp, dễ chơi. Có thể dán bằng kính 5 li
hay 8 li, nếu chơi nhiều đá thì nên làm kính 8li. Kính thường là đủ đẹp, ai
thích thì có thể lên kính siêu trong, sẽ mắc hơn chút.
– Hồ 50(d) – 30 (r) – 30 (c): đẹp, cân đối, dán bằng kính 5 li là đủ
– Hồ chuẩn size ADA: 60 (d) – 30 (r) – 36 (c): đẹp, cân đối, kính 5 lit là ok,
chơi đá hay muốn chắc chắn thì 8 li
– Hồ thông dụng 60 – 40 – 40: đẹp, chiều sâu và cao tốt, gần 100 lít nước nên
dễ tính toán phân nền, phân nước, các bạn mới nên chơi hồ size 60 vì nó thông
dụng, dễ đồ mới cũng như đồ thanh lý và cũng dễ thanh lý khi chán. Nên chơi
kính 8li.
– Hồ 80 -40 – 40: cũng tạm được nhưng size này khó kiếm đèn, nên né size này ra
nếu có thể
– Hồ 90 40 40: khá đẹp, dễ mua đồ, kính 8 li hoặc 10 li
– Hồ 90 45 45: đẹp, cân đối, nên chơi hồ này, kính 10li cho yên tâm.
– Hồ 100 50 50: tạm được nhưng size đèn hơi khó mua
– Hồ 1m2 50 50: đẹp, dễ mua đồ, nên làm full 12li
– Hồ 1m5 60 60 trở lên: đẹp, nhưng người mới không nên chơi hồ size lớn hơn 1m2
Kết luận: tùy sở thích
và nhiều yếu tố, nhưng nên chơi 3 size như sau: 60 40 40 full kính 8li, 90 45
45 full kính 10 li, và 1m2 50 50 full 12 li. Hồ không kiềng, không thủy mài,
mài vi tính, dán dấu keo. Size nhỏ hơn 60 thường chơi dễ chán, quản lý nước hơi
khó, to hơn 1m2 thì tốn quá nhiều chi phí và khó chơi cho người mới. Dùng kính
cường lực dán hồ cũng tốt nhưng không quá cần thiết. Nếu kinh phí cho phép thì
có thể dán bằng kính siêu trong 1 mặt trước, hoặc 3 mặt, (4 và 5 mặt siêu trong
thật sự không cần thiết.)
– Các bạn có thể đến các shop thủy sinh mua hồ, đặt bể. Mặc dù việc cắt và dán
kính không quá khó nhưng mua sẵn bể cá với kích thước phù hợp cũng là lựa chọn
không tồi.
3. Chân, tủ gỗ cho bể cá
Sau khi bạn xác địch hoặc đã mua được bể thì cần phải mua thêm chân hoặc tủ để đặt nó. Bài viết hướng dẫn làm bể thủy sinh xin gợi ý cho bạn một số lựa chọn:
– Chân sắt 4, rẻ và chắc chắn nhưng không che được lọc, co2 và những dụng cụ khác.
– Chân sắt ốp gỗ cao su bên ngoài
– Chân sắt ốp sắt hay alu giả gỗ.
– Tủ gỗ ván ép: nên chơi với hồ kính thước từ 1m2 trở lại, chọn loại ván ép chống nước
– tủ gỗ cao su, các loại gỗ khác, riêng size 90 hay 1m2 trở lên thì nên có chân sắt bên trong tủ gỗ
– Chân sắt 2, 3 tầng cho anh em chơi nhiều hồ
Lưu ý: chiều cao chân sắt, tủ gỗ thông dụng là 70 đến 80cm, trừ những trường hợp đặc biệt

4. Bộ lọc nước:
Bể thủy sinh đẹp bắt buộc phải có hệ vi sinh vật ổn định, nước trong vắt, cây cá khỏe mạnh. Bộ lọc của bạn sẽ đảm nhận hầu hết công việc đó.
Bộ lọc hồ thủy sinh có những loại cơ bản sau:
– Lọc treo: dành cho bể kính nhỏ dưới 60 cm, gọn nhẹ, dễ sử dụng. Lọc treo được thiết sẵn tất cả trong 1 bày bán rất nhiều ở các cửa hàng bán thủy sinh. Đơn cử tại Bơm bể cá các loại lọc 303H, 606H rất được ưa chuộng do có giá thành rẻ, chất lượng ổn
– Lọc vách: loại lọc này rất hiệu quả, tiết kiệm chi phí nhưng nó lại chiếm mất 1 phần diện tích hồ, gây thiếu thẩm mĩ
– Lọc thùng ngoài: lọc này hiệu quả, thẩm mĩ và được ưa chuộng nhất, giá của nó cũng tùy theo hãng sản xuất hay hàng tự chế của Việt Nam, lọc thùng chính hãng của Đức như Eheim hay JBL có giá từ 2 triệu đến 7 8 triệu 1 cái (chất lượng cao, tiết kiệm điện), lọc thùng hãng của TQ như Atman, Jebo có giá từ 500k đến 2 triệu (chất lượng tốt). Một sự chọn lựa không tồi là lọc chế từ ống nhựa của anh em VN. Bạn có thể lên youtube tìm kiếm các bộ lọc “DIY filter aquarium” với các kiểu lọc chế từ hộp nhựa.
– Khi mua lọc các bạn sẽ được shop hướng dẫn kĩ hơn cách sử dụng (đa số khá đơn giản), mình chỉ xin nói về lưu lượng máy bơm lọc và cách xếp vật liệu lọc như sau: bạn nên chọn máy bơm của lọc với liều lượng x3 hay x5 lần số lít trong hồ của bạn. Ví dụ hồ 100 lít nước bạn nên chọn máy bơm cỡ 500 đến 800 lít / giờ (nhớ là con số trên lọc TQ có thể chưa chính xác, bạn phải trừ hao). Trong lọc, bạn để bông lọc ở gần nước từ hồ vào, rồi đến bùi nhùi (không có cũng được), rồi đến nham thạch hay sứ lọc, matrix…). Nên để 50% bông lọc và 50% còn lại là sứ hay matrix…
– Vật liệu lọc cao cấp và mắc tiền bao gồm matrix, eheim subtract pro, bio ring…., tuy nhiên sứ lọc TQ, nham thạch đen, đá nham thạch trắng cũng rất hiệu quả.
– Lưu ý là bộ lọc này phải luôn chạy 24/24 nhé.

5. Đèn thủy sinh
Ánh sáng cực kì quan trọng trong thủy sinh. Kiến thức và thông tin về ánh sáng rất sâu rộng nên mình chỉ nói về những điều cơ bản dễ hiểu.
Bạn có thể sử dụng đèn huỳnh quang T8 hoặc LED, tuy nhiên các loại đèn LED thủy sinh được ưa chuộng hơn do tiết kiệm điện, ít làm tăng nhiệt độ bể cá và cho màu sắc đẹp hơn. Các loại LED cũng được chế tạo chống nước, dễ gắn vào bể nhờ giác mút hoặc cơ cấu kẹp thành bể rất tiện dụng.
Có 1 điều về ánh sáng các bạn nên nhớ là: bạn càng dùng nhiều đèn, càng sáng thì hồ của bạn càng khó quản lý. Ví dụ 1 hồ chơi rêu, dương xĩ, bạn cần 0,5 w cho 1 lít hạy ít hơn, và hồ của bạn thường ít khi gặp vấn đề về rêu hại hay thiếu hụt dinh dưỡng . Nhưng nếu bạn chơi 1 hồ cây với lương ánh sáng 2wat / 1 lit thì bạn phải có nhiều kinh nghiệm quản lý nước, co2, rêu hại…
Thời gian chiếu sáng: thường là từ 8 đến 10 tiếng / 1 ngày. Nên để đèn liên tục phỏng pheo ánh sáng tự nhiên, tuy nhiên vẫn có thể chia ra ngắt quãng như: sáng từ 8 đến 12h, tắt đèn từ 12h đến 4h, bặt tiếp từ 4h đến8h tối (túy theo giờ bạn ngắm hồ)
Các bạn có thể gác đèn cao hơn mặt nước từ 10-30cm tùy cây cối trong hồ của bạn. Nếu chơi rêu, ráy, dương xỉ thì có thể gác đèn cao len cho đẹp và tỏa sáng tốt hơn.

6. Phân nền thủy sinh
Phân nền cũng đặc biệt
quan trọng trong hồ thủy sinh. Hồ bạn có đẹp, nước có trong và ổn định, cây cối
cá tép có khỏe không đều là do phần lớn nhiệm vụ của phân nền. Phân nền có
nhiệm vụ làm ổn định hệ vi sinh, ổn định nước, các chỉ số dinh dưỡng, pH, kH,
gH, tds… cũng do nền quyết định là chủ yếu. Phân nền thủy sinh có 2 loại:
– Nền trộn từ đất, bùn, đất sét, gọi chung là nền trộn. Loại này thường giàu
dinh dưỡng, rẻ tiền nhưng lại khó set hồ vì nó bẩn, nếu làm không kĩ sẽ bị xì
lên gây đục hồ. Nền trộn phải được phủ ở trên 1 lớp sỏi dày 3 cm trở lên. Dinh
dưỡng nền trộn cũng nhiều nên khó quản lý hơn. Các bạn có thể tự trộn theo công
thức có sẵn trên google nhưng các bạn cần kinh nghiệm.
– Nền công nghiệp: loại này phù hợp với người mới vì set hồ dễ, sạch sẽ, không sợ bị xì (nếu không lót cốt nền ở dưới). Tuy nhiên giá cao hơn nền trộn. Nền công nghiệp chất lượng bao gồm ADA , Gex xanh, đỏ , Control Soil, Oliver Knot.. (nền nhập khẩu), và nền công nghiệp chất lượng của VN như Aquafor của Thủy Mộc, Smekong II, red highland… Nền công nghiệp thường phải lót cốt nền dinh dưỡng ở đáy hồ. Cốt nền cũng gồm nhiều loại nhập khảu hay của VN như ADA powersand, jbl florapol, jbl aquabasic plus, cốt nền control soil, cốt nền Aquafor, cốt nền nuphar…
Tuổi thọ trong bình của những nền trộn hoặc công nghiệp chất lượng lên đến trên dưới 3 năm nếu các bạn sử dụng hợp lý. Tuy nhiên nền công nghiệp các bạn có thể thanh lý khi lật hồ, còn nền trộn thì hầu như chỉ có thể vứt đi.
7. Bộ cung cấp khí Co2
Cây thủy sinh cần
Carbon trong khí C để quang hợp, lượng Carbon có sẵn trong nước chưa thật sự đủ
cho cây nên người chơi thường cung cấp khí Co2 vào hổ thủy sinh. Một số dung
dịch cung cấp Co2 cũng có tác dụng it nhiều nhưng mình nghĩ hiệu quả của bình
nén co2 sẽ rõ ràng hơn.
Hồ thủy sinh nên có co2 để cây cối căng đẹp và hạn chế rêu hại. Bình khí nén
Co2 không hề nguy hiểm nếu bạn sử dụng đúng (không mua bình quá cũ, rỉ sét,
không để trong phòng kín, phòng ngủ…)
Bình co2 có nhiều loại, loại thông dụng và rẻ tiền nhất vẫn là bình sắt loại
1,2,3 ,5,10kg (tức là chứa được 1,2,3 hay 5, 10 kg co2 nén), bình co2 2 kg
thường dùng được 1 đến 3 4 tháng và khi đi bơm lại mất cỡ 50k. Ngoài ra còn có
loại bình bằng nhôm, hợp kim với giá t thành cao hơn.
Các bạn có thể tự chế co2 bằng bột mì hay chất hóa học nhưng mình thật long
khuyên rằng không nên.
Khi mua bình co2, các bạn phải mua thêm bộ đếm giọt, dây dẫn và bộ trộn co2
(nên dùng bộ trộn ngoài hồ sẽ hiệu quả hơn). Có thể dùng van điện để chỉnh tự
ngắt co2 khi đèn tắt, hoặc đơn giản là để co2 24/24 cũng không sao.
Tùy số lít trong hồ và loại cây bạn có thể cung cấp mấy giọt co2 trong 1 giây.
Hồ rêu thường chỉ cần 1,2 giọt /giây. Hồ cây thì nhiều hơn. Các bạn cân thận vì
quá nhiều co2 trong nước sẽ gây chết cá tép.
8. Lũa, đá, bố cục hồ thủy sinh
Sau khi lo xong vụ
phân nền, các bạn nên nghĩ đến bố cục trong hồ. Các bạn có thể set hồ bằng lũa
(những nhánh cây, gỗ chết mình cho vào để tạo bố cục ), hoặc đá (bố cục núi),
hoặc kết hợp lũa đá, phong cách bonsai, phong cách hồ Hà Lan (chuyên chơi cây
cắt cắm)…
Những loại lũa thông dụng gồm: Linh sam, đỗ quyên, trà rừng, red wood… với giá
thành khác nhau. Khi mua lũa về bạn nên xử lý kĩ bằng cách ngâm nước vài tuần,
hoặc luộc 1 2 lần, ngâm muối… để lũa chìm, không ra màu và bị mốc.
Đá thủy sinh thông dụng gồm đá tiger, tai mèo, kẹp kem, trầm tích…
Lũa đá đều được bán rộng rãi ở các shop thủy sinh.
Về bố cục mình nghĩ các bạn phải tự tìm hiểu và set hồ dần dần, bạn sẽ cảm nhận
được thú vui này qua những hồ mình từng làm. Hãy xem bài viết 16 ý tưởng thiết kế
hồ thủy sinh xem chúng giúp gì được cho bạn không nhé

9. Rêu, dương xỉ, ráy, bucep, và cây thủy sinh
Đi kèm với bố cục là
rất nhiều loại cây thủy sinh. Mình tạm chia thành 2 loại:
– Loại chịu ít sáng như rêu, dương xĩ, ráy: phù hợp với hồ ánh sáng vừa (từ 0,5
wat / 1 lít nước trở xuống), nước mát chút và dinh dưỡng trong nước không cần
quá nhiều, co2 vừa phải.
– Loại ưa sáng như cây cát cắm, bucep..: đòi hỏi ánh sáng cao, co2 nhiều, dinh
dưỡng mạnh để căng đẹp
10. Timer
Một vật dụng cần thiết cho người chơi thủy sinh, dùng để cài đặt thời gian tự bật tắt đèn,co2…Giá timer cơ cỡ 85-100k, còn timer điện tử từ 140-200k. Các bạn newbie nên dùng cái này để giúp hồ nhanh ổn định hơn.
11. Quạt / chiller
Nếu ở những thành phố có thời tiết nóng thì bạn nên mua thêm quạt nhỏ cho hồ thủy sinh (giá rẻ 100-200k), hoặc nếu có điều kiện tài chính thì có thể mua máy làm lạnh nước chiller giá từ 2tr5 đến 6 triệu tùy loại.
12. Chăm sóc hồ / thay nước / rêu hại / bệnh của cá
– Một hồ thủy sinh đẹp
phải được chăm sóc hầu như hằng ngày. Các bạn cố tập thói quen dành ra 5-10
phút hằng ngày ngắm hồ, chăm sóc hồ. Nếu bận rộn bạn nên chọn bố cục hồ rêu,
dương xĩ để chơi, đỡ thời gian chăm sóc hơn hồ chơi cây cắt cắm.
– Thay nước là 1 phần không thể thiếu trong việc chăm sóc 1 hồ đẹp, 1 hồ mới
set thường phải thay nước hàng ngày 30%, đến tuần thứ 2 các bạn thay nước 3
lần, mỗi lần 30% nước, tuần thứ 3 thì thay 2 lần, 30%, và qua tuần thứ 4 trở đi
các bạn chỉ cần thay 30% nước 1 lần trong tuần. Đừng thay nước quá nhiều gây
chết và thiếu hụt hệ vi sinh của lọc, dinh dưỡng cũng sẽ mất cân bằng nếu bạn
luôn thay nước 50% trở lên, chưa kể đến việc cá tép vị sốc nước. Mỗi khi thay
nước các bạn nhớ dùng dung dịch khủ chlo nhé, rất quan trọng.
– Nhớ không thay nước trong cùng ngày vệ sinh lọc nhé.
– Rêu hại là kẻ thủ của thủy sinh, 1 hồ thủy sinh ổn định, cây cối cá tép khỏe
mạnh thì thường không hoặc ít bị rêu hại. Khi rêu hại phát triển trong hồ của
bạn (thường là trong tháng đầu) là vì hồ bạn chưa ổn định, lượng co2 chưa đủ
hoặc dinh dưỡng chưa cân bằng. Cách trị rêu hại từng loại mình sẽ có bài viết
nói rõ sau.
– Bệnh của cá: các loại cá nuôi trong hồ thủy sinh rất dễ bị nấm và chết cả đàn
nếu bạn thả cá khi hồ chưa ổn định (thường là nên thả cá sau 1 tháng sau khi
set hồ). Thuốc trị nấm, bệnh cá và cách dùng các bạn có thể nghiên cứu thêm
trên google nhé.
13. Dinh dưỡng và phân nước cho hồ thủy sinh:
Các bạn vào link kinh nghiệm này đọc nhé:
14. Những item khác: twinstars, sục oxi, lọc bio, lọc váng, nhiệt kế…
Bộ ức chế rêu hại
twinstars: có hiệu quả nhưng không đáng kể (hiệu quả rõ rất khi dùng ngay khi
hồ vừa set), cảm nhận cá nhân là không đáng tiền mua, các bạn có thể thử và
trải nghiệm nếu muốn.
Sủi oxi và lọc bio: nên dùng cho hồ chuyên chơi tép
Lọc váng: 1 số hồ bị 1 lớp dầu váng lên mặt hồ, lọc váng này sẽ trị được vấn đề
đó.
Nhiệt kế: có nhiều loại, nếu bạn cần biết thông tin nhiệt độ hồ thì nên mua,
cũng rẻ tiền.
Bài viết còn cần nhiều chỉnh sửa và thêm vào nhiều phần cho hoàn thiện dần dần. Vì bài viết khá dài và nhiều vấn đề cần phải chia sẽ nên sẽ còn rất nhiều thiếu xót, mong anh em thông cảm bỏ qua. Anh em nào muốn góp ý hay thắc mắc gì xin inbox mình nhé, mình sẽ cố gắng trả lời sớm nhất.
[custom-facebook-feed]
Hãy thử phong cách này xem